|
Dây
hương
Dây
hương, Dây bò khai, Rau nghiến - Erythropalum
scandens Blume, thuộc họ Dương đào - Olacaceae.
Mô tả:
Dây leo bằng tua cuốn, có cành mềm thòng xuống, vỏ xanh. Lá mọc
so le, hình trứng rộng, đầu nhọn, gốc tròn hay hình tim, dài
10-15cm, rộng 5-7cm, có 3 gân gốc, 3-5 đôi gân bên; mặt dưới
mốc mốc; cuống lá dài 5-10cm, phù ở hai đầu và hơi dính vào phía
trong phiến lá, tua cuốn ở nách lá dài 15-20cm thường chẻ hai.
Cụm hoa xim hai ngả, có cuống chung dài 10-15cm. Hoa nhỏ, đơn tính.
Quả mọng, hình trái xoan dài 10-15mm, màu vàng hay đỏ, chứa một
hạt lớn.
Hoa
quả tháng 4-6.
Bộ phận dùng:
Toàn cây - Herba Erythropali Scandentis.
Nơi sống và thu hái:
Loài của Trung Quốc và Việt Nam. Cây mọc hoang ở ven rừng phục
hồi, rừng ẩm từ Bắc Thái, Lạng Sơn cho tới Gia Lai, Đắc
Lắc. Cũng thường được trồng. Thu hái lá non và lá bánh tẻ vào
mùa xuân- hè, thường dùng tươi.
Thành phần hoá học:
Thành phần dinh dưỡng của lá tính theo %: Nước 78,8; protid 6,1, xơ
7,5; tro 1,6; và theo mg%: calcium 138, phosphor 40,7, caroten 2,6 và vitamin
C 60.
Tính vị, tác dụng:
Vị hơi đắng, mùi khai, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt lợi
niệu.
Công dụng, chỉ định và phối
hợp: Người ta thường lấy lá
và ngọn non thái nhỏ, vò kỹ, rửa sạch để khử mùi khai rồi
nấu canh, luộc hay xào ăn có mùi thơm ngon nên có tên Rau hương;
nhưng khi đi đái thì nước tiểu rất khai nên có tên là Dây bò
khai, Rau khai. Thường dùng chữa phù thận, đái vàng, đái rắt. Dùng
20 -40g lá tươi giã nát, thêm nước gạn uống. Có khi dùng phối
hợp với lá Bòng bong. Kinh nghiệm dân gian ở Bắc Thái dùng toàn
cây sắc lấy nước uống chữa viêm gan siêu vi trùng.
Ở
Trung Quốc, cây được dùng chữa viêm gan, viêm ruột, viêm niệu
đạo, viêm thận cấp tính.
|
|