|
Ngải
cứu
Ngải
cứu, Thuốc cứu - Artemisia vulgaris
L., thuộc họ Cúc - Asteraceae.
Mô tả:
Cây thảo sống dai, cao khoảng 1m, thân có rãnh dọc. Lá mọc so le,
xẻ nhiều kiểu, từ xẻ lông chim đến xẻ thuỳ theo đường gân,
mặt trên xanh đậm, mặt dưới trắng xanh, có lông. Hoa đầu màu
lục nhạt, xếp thành chùm xim.
Mùa
hoa quả tháng 10-12.
Bộ phận dùng:
Phần cây trên mặt đất và lá hay Ngải diệp - Herba
et Folium Artemisiae Vulgaris.
Nơi sống và thu hái:
Cây của miền Âu Á ôn đới, mọc hoang và thường được trồng.
Thu hái các ngọn cây có hoa và lá, dùng tươi hay phơi trong râm cho
đến khô dùng dần. Nếu tán nhỏ rồi rây lấy phần lông trắng
và bột, gọi là Ngải nhung dùng làm mồi cứu.
Thành phần hoá học:
Trong cây có tinh dầu (0,2-0,34%) mà thành phần chủ yếu là cineol,
-thuyon, dehydro matricaria este, tetradecatrilin, tricosanol, arachol alcol,
adenin, cholin.
Trong
cụm hoa có tinh dầu với hàm lượng cineol cao nhất, ở các chồi
tươi và khô, hàm lượng cineol có khi tới 30%.
Tính vị, tác dụng:
Ngải cứu đã phơi hay sấy khô có vị đắng, mùi thơm, tính ấm;
có tác dụng điều hoà khí huyết, trừ hàn thấp, ôn kinh, an thai,
cầm máu.
Ở
Ấn Độ, người ta cho biết cây có tác dụng điều kinh, trị
giun, kháng sinh và lợi tiêu hoá; rễ bổ và kháng sinh.
Công dụng:
Thường dùng chữa: 1. Chảy máu chức năng tử cung (băng huyết,
lậu huyết, bạch đới ở phụ nữ do tử cung lạnh), đe doạ
sẩy thai; 2. Đau bụng kinh, kinh nguyệt không đều, kinh nguyệt khó
khăn do thiếu máu và các nguyên nhân khác. Dùng ngoài trị bụng
lạnh đau, đau dạ dày, đau khớp, eczema, ngứa.
Cách dùng:
Dùng tươi hay phơi khô tán thành bột, hãm hoặc sắc uống. Ngày dùng
6-10g. Thường phối hợp với Ích mẫu, Cỏ gấu để điều hoà
kinh nguyệt. Phối hợp với Gừng sống trị hàn lỵ ra huyết.
Phối hợp với Hà thủ ô (liều bằng nhau), Phèn phi (2/10), kẹo
Mạch nha làm hoàn làm thuốc bổ máu, trị sốt rét kinh niên. Có
thể trộn bột Ngải cứu với Mạch nha, mật ong làm thuốc bổ máu.
Ngải cứu khô ngâm với rượu trắng hay nước cơm rượu nếp dùng
uống hoạt huyết, bổ huyết. Lá Ngải cứu hơ nóng chườm bụng
trị đau bụng, dùng gối đầu trị đau đầu. Nước Ngải tươi
giải nóng, giải nhiệt. Có thể nấu thành cao, dùng riêng hoặc
phối hợp với các loại thuốc khác.
|
|