|
Vác
Vác,
dây vác, Dây sạt - Cayratia trifolia (L.) Domino (C. carnosa
(Wall.) Gagnep.), thuộc họ Nho - Vitaceae.
Mô
tả: Dây leo thảo mọc bò. Tua
cuốn (vòi) hình sợi, có 3 nhánh, đối diện với lá. Thân non đo
đỏ, có lông trắng. Lá có 3 lá chét, cái giữa lớn hơn; phiến hơi
dày, có 6-8 đôi gân phụ cong; răng khía tai bèo, có mũi nhọn.
Cụm hoa thành ngù ở nách lá hay ở ngọn. Hoa rộng 6-8mm; đài
rất nhỏ; 4 cánh hoa xanh; 4 nhị trước cánh hoa; đĩa mật vuông;
bầu nhẵn, nuốm đỏ. Quả mọng đen, to bằng đầu ngón tay út,
chứa 3-4 hạt 3 góc, nhăn nheo.
Hoa
tháng 3-4, quả từ tháng 6 trở đi.
Bộ
phận dùng: Rễ và thân lá - Radix et Caulis Cayratiae Trifoliae.
Nơi
sống và thu hái: Loài phân
bố ở Ấn Độ, Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Campuchia, Inđônêxia,
Philippin. Ở nước ta, cây mọc hoang trong các quần hệ thứ sinh và
dọc các rào, bụi, từ các tỉnh Lào Cai, Nam Hà, Hải Phòng qua các
tỉnh miền Trung cho tới An Giang, Kiên Giang.
Tính
vị, tác dụng: Rễ có vị cay, tính mát, có độc; có tác dụng thanh
nhiệt giải độc, làm săn
da.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Rễ được dùng trị nhọt phổi và đinh nhọt. Ở Ấn Độ, người
ta dùng rễ giã ra với tiêu sọ đắp trị mụn nhọt. Ở Campuchia,
rễ tươi dùng giã ra, thêm nước lọc uống trị bạch đới. Ở
Trung Quốc, rễ được dùng trị đòn ngã tổn thương, nhọt
phổi, ghẻ lở, thân lá được dùng trị gẫy xương.
Ở
Campuchia, người ta dùng lá sắc uống làm thuốc hạ nhiệt, nước
chảy từ thân khi ta chặt ra có thể dùng uống được.
|
|