|
34
- Quế rành
Quế
rành, Quế trèn, Trèn trèn - Cinnamomum burmanii (Nees et T. Nees)
Blume (Laurus burmanii C.
G. et Th. Nees), thuộc họ Long não - Lauraceae.
Mô
tả: Cây
gỗ cao 6-11m, thân thẳng, nhánh không lông, vỏ xám, bóng. Lá có
phiến bầu dục dài, dài 9-12cm, rộng 3-4,5cm, đầu nhọn, có mũi,
gốc tù, không lông, xanh đậm cả hai mặt; cuống lá 8-10mm. chùy
hoa ngắn, yếu, cuống hoa dài 8mm. Quả mọng tròn, có mũi, to bằng
đầu đũa.
Hoa
tháng 5-8.
Bộ
phận dùng:
Vỏ rễ, vỏ thân, lá cành - Cortex Radicis, Cortex, Folium et Ramulus
Cinnamomi Burmannii.
Nơi
sống và thu hái:
Loài phân bố ở Trung Quốc, Lào, Việt Nam, Inđônêxia. Cây mọc
ở rừng xanh ở độ cao giữa 500m và 1500m từ Hà Tây, Ninh Bình,
Thanh Hoá qua Nghệ An, Quảng Trị, Thừa Thiên- Huế, tới Khánh Hoà,
Lâm Ðồng. Thu hái vỏ ở cây lớn và cũng chế biến như vỏ
Quế, vỏ thân tốt hơn vỏ cành. Thu hái lá quanh năm.
Thành
phần hóa học:
Vỏ cũng chứa hai loại tinh dầu, một loại nhẹ hơn nước, một
loại nặng hơn. Cả hai đều có mùi vị giống xá xị. Loại dầu
này gồm chủ yếu là aldehyd cinnamic với một ít Long não. Ở Inđônêxia,
Quế rành có tên là Quế Padang có hàm lượng tinh dầu khá cao
(3,5%).
Tính
vị, tác dụng:
Vỏ và lá đều có mùi thơm, mùi thơm này cũng thay đổi tuỳ vùng
phân bố của cây. Vỏ rễ, vỏ thân, lá, cành đều có vị cay, hơi
ngọt, tính ấm; có tác dụng khư phong tán hàn, ôn trung chỉ
thống.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Gỗ dùng trong xây dựng. Vỏ nghiền ra lẫn với các chất kết
tụ dùng làm hương. Tinh dầu trong kỹ nghệ xà phòng và làm
thuốc.
Ở
Malaixia, người ta dùng bằng nhiều cách để trị ỉa chảy, cảm
cúm và sốt rét
Ở
Trung Quốc, vỏ thân, vỏ rễ... được dùng trị đau dạ dày do hư
hàn, chán ăn, ỉa chảy, phong thấp đau nhức khớp xương, đau lưng
và dùng ngoài trị đòn ngã sưng đau, mụn nhọt sưng lở, ngoại
thương xuất huyết. Liều dùng vỏ 6-10g, dạng thuốc sắc hoặc
1,5-3g bột dùng uống. Dùng ngoài, giã ra và thêm rượu dùng đắp
hoặc đắp bột vào vết thương.
Ở
Inđônêxia, người ta dùng Quế rành làm gia vị và làm thuốc thay
quế Quan hay Quế Xri Lanca.
Đơn
thuốc:
1.
Ðau dạ dày: vỏ Quế rành 9g, sắc uống.
2.
Phong thấp đau nhức khớp mạn tính: vỏ Quế rành 6g, rễ Vú bò
(Ficus simplicissima) 30g, sắc uống.
|
|