|
Ổi
Ổi
- Psidium guajava L., thuộc họ Sim - Myrtaceae.
Mô
tả: Cây nhỡ cao 5-10m. Vỏ
nhẵn, mỏng, khi già bong từng mảng lớn. Cành non vuông, có nhiều
lông mềm, về sau hình trụ và nhẵn. Lá mọc đối, thuôn hay hình
trái xoan, gốc tù hay gần tròn, gân lá nổi rõ ở mặt dưới. Hoa
trắng, mọc đơn độc hay tập trung 2-3 cái thành cụm ở nách lá.
Quả mọng hình cầu, chứa rất nhiều hạt hình bầu dục. Ðài
hoa tồn tại trên quả.
Bộ
phận dùng: Lá, quả ổi xanh - Folium et Fructus Psidu Guajavae.
Nơi
sống và thu hái: Gốc ở Mỹ
châu nhiệt đới được trồng rộng rãi ở nhiều nơi. Có khi
gặp ở trạng thái hoang dại. Thu hái các bộ phận của cây quanh
năm và phơi khô.
Thành
phần hoá học: Lá ổi chứa
tinh dầu (0,31%) trong đó có dl-limonen. Còn có (-sitosterol, acid
maslinic (acid cratagolic), acid guijavalic. Trong lá ổi non và búp non còn
có 7-10% tanin pyrogalic, khoảng 3% nhựa. Nhựa cây ổi chứa acid
d-galacturonic (72,03%), d-galactose (12,05%) và l-arabinose (4,40%). Cây,
quả ổi có pectin, vitamin C; trong hạt có tinh dầu với hàm lượng
cao hơn trong lá. Vỏ thân chứa acid ellagic.
Tính
vị, tác dụng: ổi có vị ngọt và chát, tính bình; có tác dụng cầm ỉa
chảy, tiêu viêm, cầm máu. Vỏ ổi cũng có vị chát, lá cũng
vậy. Do có nhiều chất tanin nên nó làm săn niêm mạc ruột, làm
giảm tiết dịch ruột, giảm nhu động ruột, còn có tác dụng kháng
khuẩn.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Thường được dùng trị viêm ruột cấp và mạn, kiết lỵ, trẻ
em khó tiêu hoá; dùng 15-30g dạng thuốc sắc.
Lá
tươi cũng được dùng trị chấn thương bầm dập, vết thương
chảy máu và vết loét. Nhân dân thường dùng lá và quả ổi
chữa ỉa chảy và đau bụng đi ngoài. Lá, búp ổi non còn được
dùng chữa bệnh zona (có người còn gọi là bệnh giời leo, vì nó
thường mọc những mụn thành đám trong người, nhất là ở ngực
và lưng).
Ở
Ấn Ðộ, người ta dùng vỏ rễ chữa ỉa chảy ở trẻ em; quả làm
thuốc nhuận tràng; lá dùng trị vết thương và loét; nước sắc
lá dùng cầm dịch tả, nôn mửa và ỉa chảy.
Đơn
thuốc:
1.
Trị ỉa chảy: Lá ổi vừa non, vừa già, dùng một nắm độ 50g
đem sắc với hai bát nước. Sắc như sắc thuốc, đun nhỏ lửa sôi
từ từ trong 15-30 phút. Sau đó để nước âm ấm, chiết lấy nước
uống làm nhiều lần, mỗi lần một chén nhỏ. Có thể thêm đường.
2.
Bệnh zona: Dùng lá búp ổi non 100g rửa sạch, phèn chua 10g, muối
1g, cho tất cả vào cối giã nhỏ, thêm ít nước. Dùng nước
thuốc này để bôi. Có thể cho thêm 5-6g bột sunfamit càng tốt.
3.
Viêm dạ dày ruột cấp: Lá ổi 30g thái nhỏ và rang với một nhúm
gạo, thêm nước đun sôi uống, ngày hai lần.
|
|