|
Đơn
tướng quân
Đơn tướng
quân, Trâm chụm ba, Cây rau chiếc - Syzygium formosum (Wall)
Matsam, var. ternifolium (Roxb). Merr et Perry (Eugenia ternifolia
Roxb.), thuộc họ Sim - Myrtaceae.
Mô
tả:
Cây gỗ lớn, cao 10-12m. Lá to, mọc đối xứng nhưng thường chụm
3 lá một, phiến lá cứng và nhẵn bóng, thuôn dài 12-17cm, rộng
4-5cm hay hơn; gân phụ 10-14 đôi; cuống ngửa. Cụm hoa ở nhánh già;
hoa to, nụ cao 2,5mm, rộng đến 1,5cm; cánh hoa đỏ, rộng hơn 1cm;
nhị dài 2cm. Quả mọng hình cầu thõng xuống mang vết tích của
đài và vòi, chứa 2 hạt màu xanh lục, thịt nhạt.
Hoa tháng 4-5,
quả tháng 6-7.
Bộ
phận dùng:
Lá - Folium Syzygii Formosi
Nơi
sống và thu hái: Loài phân bố ở Ấn Độ, Mianma, Capuchia,
Việt Nam. Ởnước ta, cây mọc hoang gần sông suối, ven rừng
phục hồi ở Hà Giang, Vĩnh Phú, Hà Tây, Bắc Thái, tới Đồng Nai
và cũng được trồng ở Hà Nội để làm thuốc. Trồng bằng
hạt vào mùa xuân. Thu hái lá bánh tẻ quanh năm, thường dùng tươi
nhưng có thể phơi hay sấy khô để dùng dần.
Thành
phần hoá học: Trong lá có 2-3% tinh dầu.
Tính
vị, tác dụng: Có tác dụng tiêu độc, chống dị ứng và
kháng khuẩn mạnh với những vi khuẩn gram +, như cầu khuẩn.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp: Nhân dân thường dùng lá
Đơn tướng quân chữa các loại đơn độc sưng tấy, sưng viêm
mẩn ngứa, mày đay với liều 100g sắc uống hàng ngày; dùng riêng
hay phối hợp với các loại lá đơn khác như Đơn châu chấu, Đơn
kim, Đơn đỏ. Có thể dùng ngoài để tắm ghẻ. Còn dùng chữa các
chứng viêm họng cấp và mạn, viêm bàng quang.
Đơn
thuốc:
1. Chữa dị
ứng mày đay, hay nổi mẩn ngứa khắp mình: Đơn tướng quân,
Tầm phỏng nấu nước tắm khi nước còn nóng, hoặc dùng mỗi
vị 100 g sắc uống và xông.
2. Chữa viêm
họng đỏ, viêm phế quản cấp và mạn tính. Lá Đơn tướng quân
nấu cao đặc trộn với bột nếp và mật ong làm viên uống hoặc
ngậm.
|
|