Dây chàm

Dây chàm - Marsdenia tinctoria R.Br., thuộc họ Thiên Lý - Asclepiadaceae.

Mô tả: Dây leo to, dài tới 5m, có nhánh có lông. Lá dạng màng, màu xanh lam hay đen lúc khô, thuôn, tròn dạng tim ở gốc, nhọn nhiều hay ít ở đầu, lúc non có lông về sau nhẵn; phiến dài 4,5-11cm, rộng 2-6cm, cuống dài 1-3cm. Hoa vàng, xếp thành chùm những tán giả. Quả đại tách nhau, thõng xuống, hơi phình ở gốc, thon hẹp thành mũi nhọn, dài 4cm, rộng 8mm, phủ lông dài. Hạt có mào lông, dẹp, có cánh, màu đen đen.

Bộ phận dùng: Lá, quả - Folium et Fructus Marsdeniae.

Nơi sống và thu hái: Cây phân bố rải rác khắp nước ta, chủ yếu trên các bụi cây quanh các làng bản, nhất là ở Ninh Bình. Còn phân bố ở Ấn Độ, Mianma, Thái Lan, Inđônêxia, Trung Quốc. Ở một số nơi, người ta thường trồng để lấy lá và thân cây dùng để chiết một chất nhuộm màu xanh lam có thể chuyển qua màu đen, có phẩm chất tương đương với chất thanh đại của cây họ Đậu.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: Người ta có thể dùng chất màu của cây để nhuộm vải và có khi dùng nhuộm tóc thành màu đen. Ở Inđônêxia, lá có khi được dùng để trị bệnh đau dạ dày. Ở Trung Quốc, quả dùng trị đau tâm vị đầy hơi.