|
Cần
hôi
Cần
hôi, Băng biên - Pimpinella diversifolia DC., thuộc họ Hoa tán - Apiaceae.
Mô
tả: Cây thảo sống dai, thân
khía rãnh dọc, cao tới 1,2m, phân cành nhiều. Lá ở gốc có
cuống dài, phình thành bẹ có lông, phiến hình tam giác, gốc hình
tim; chóp hơi nhọn, mép khía răng tai bèo. Lá ở giữa có cuống
ngắn hơn, thường chia 3 lần lông chim hay chia 3 thuỳ. Lá phía trên
chẻ 3 thuỳ với các phiến hình dải, có mép khía răng không đều.
Cụm hoa ở ngọn hay ở bên, gồm những tán kép, có bao chung gồm
2-3 lá bắc dạng lông tơ. Mỗi tán có 10-13 nhánh hoa; tiểu bao
gồm các lá bắc hình sợi hay không có; đài có răng không rõ; cánh
hoa màu trắng. Quả hình trái xoan dẹp, có lông tuyến; các phân
quả có cạnh lồi.
Ra
hoa tháng 7.
Bộ
phận dùng: Rễ và toàn cây - Radix
et Herba Pimpinellae.
Nơi
sống và thu hái: Cây chỉ
gặp ở rừng vùng núi cao Lào Cai (Sapa). Còn phân bố ở Ấn Độ,
Trung Quốc. Người ta thu hái toàn cây vào mùa xuân hè, phơi khô
trong râm, bó lại để dùng hoặc dùng tươi. Rễ đào vào mùa hè
thu, rửa sạch, phơi khô.
Tính
vị, tác dụng: Vị cay, đắng,
tính ấm, có ít độc, có tác dụng trừ hàn thông phổi, khư phong
giải độc, hoạt huyết tán ứ tiêu sưng giảm đau.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Thường dùng trị cảm mạo phong hàn, ho gà, lao phổi, kiết lỵ,
ỉa chảy, đau dạ dày, sốt rét, rắn độc cắn, ong và bò cạp
đốt, vô danh thũng độc, các chứng ghẻ ngứa ngoài da. Liều dùng
12-20g, sắc nước hoặc ngâm rượu uống. Dùng ngoài, lấy lượng
vừa đủ, dùng tươi giã nát đắp; còn có thể vắt lấy nước bôi
xoa, dùng khô thì tán thành bột hòa với nước bôi.
Có
nơi ở Trung Quốc, người ta thử dùng chữa mụn nhọt ở mũi
họng, bằng cách lấy rễ hoặc cả cây tươi vắt lấy nước đem
nhỏ thì thấy bệnh trạng thuyên giảm. Ở Ấn Độ, người ta
sử dụng làm thuốc gây trung tiện.
|
|