Móc mèo xanh

Móc mèo xanh - Caesalpinia digyna Rottl., thuộc họ Ðậu - Fabaceae.

Mô tả: Cây nhỡ phân cành nhiều hay ít, có nhánh nhẵn, có gai. Lá kèm hình dải thành mũi dài, khoảng 2mm, dễ rụng. Lá có cuống chung, có lông mềm, dài 15-20cm, phiến lông chim 8-12 đôi có cuống dài 2-5cm; lá chét 8-12 đôi không cuống, cụt nghiêng ở gốc, tròn hay hơi lõm ở chóp, dài 8-12mm, rộng 3-4mm, màu lục ở mặt trên, màu trắng ở dưới, hơi có lông mềm. Hoa vàng thành chùm gần nách lá, tập hợp ở các ngọn nhánh; nụ hoa hình cầu, với một cằm, rất nhẵn, đốm trắng; bầu nhẵn, 2-4 noãn. Quả đậu hơi nạc, không mở, nhẵn, có mép dày, dài 35-50mm, rộng 25mm, gù lưng. Hạt 2-3 đen, hình trứng.

Hoa tháng 5-10, quả tháng 12-2.

Bộ phận dùng: Rễ, gỗ - Radix et Lignum Caesalpiniae Digynae.

Nơi sống và thu hái: Loài phân bố từ Xri Lanca, Ấn Ðộ tới bán đảo và quần đảo Malaixia. Thường gặp ở những đất không còn rừng, rú bụi thứ sinh, rừng thưa tới độ cao 1200m.

Thành phần hóa học: Vỏ quả khô chứa tới 52% tanin có phẩm chất tốt. Cây chứa chất đắng bouducin, saponin.

Tính vị, tác dụng: Rễ chát, làm săn da.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: Vỏ cây giã ra dùng làm bột duốc cá. Quả lùi trong tro cho chín dùng ăn được.

Ở Lào, thân cây được dùng làm thuốc chữa bệnh mắt vàng.

Ở Ấn Ðộ rễ được dùng trị bệnh lao phổi, tràng nhạc và bệnh đái đường.