|
Khoai
lang
Khoai
lang hay Lang - Ipomoea batatas (L.)
Lant, thuộc họ Khoai lang - Convolvulaceae.
Mô tả:
Cây thảo sống lâu năm, có thân mọc bò, dài 2-3m. Rễ phình thành
củ tròn dài, màu đỏ, trắng hay vàng. Lá có nhiều hình dạng, thường
hình tim xẻ ba thuỳ sâu hay cạn, có cuống dài. Hoa màu tím nhạt
hay trắng, mọc thành xim ít hoa ở đầu cành hay nách lá.
Bộ phận dùng:
Củ và lá - Radix et Folium Ipomoeae.
Nơi sống và thu hái:
Cây của Mỹ châu nhiệt đới, được trồng ở khắp nơi để
lấy củ ăn. Lá cũng dùng luộc ăn được. Để dùng làm thuốc, có
thể dùng củ tươi, hoặc củ thái lát phơi khô hay tán bột.
Thành phần hoá học:
Củ Khoai lang chứa 24,6% tinh bột, 4,17% glucose. Khi còn tươi, củ
chứa 1,3% protein 0,1% chất béo, các diastase, tro có Mn, Ca, Cu, các
vitamin A, B,C, 4,24% tanin, 1,375% pentosan. Khi đã phơi ở chõ thoáng mát,
trong cũ có inosit, gôm, dextrin, acid chlorogenic, phytosterol, carotin,
adenin, betain, cholin. Dây khoai lang cũng chứa adenin, betain, cholin.
Ngọn dây Khoai lang đỏ có một chất gần giống insulin. Lá chứa
chất nhựa tẩy (1,95-1,97%).
Tính vị, tác dụng:
Khoai lang có vị ngọt, tính bình, có tác dụng nhuận tràng, bổ hư
tổn, ích khí lực, mạnh tỳ thận.
Công dụng:
Thường dùng trị 1. Lỵ mới phát; 2. Đại tiện táo bón; 3. Di
tinh, đái đục; 4. Phụ nữ kinh nguyệt không đều, loạn kỳ, máu
xấu; 5. Cúm mùa hè, sốt nóng li bì, thân thể đau mỏi. Có tác
giả còn cho rằng Khoai lang có thể giúp con người phòng ngừa
chứng xơ cứng động mạch, hạ huyết áp, giảm béo phì và
chứng già yếu. Nó cũng có khả năng chống ung thư vú và ung thư
đại tràng,
Cánh
dùng: Ngọn non và lá Khoai lang dùng ăn luộc và uống nước hàng
ngày từ 60-100g. Cũng có thể dùng 30-40g lá khô sắc uống. Đễ
chữa táo bón, dùng củ tươi gọt vỏ, nghiền nát chế nước chín,
quấy đều, uống sáng sớm lúc đói 1/2 cốc to và 1/2 cốc uống vào
trước bữa ăn. Cũng có thể ăn củ luộc. Có thể chế bột
khoai, phối hợp với Vừng (Mè) đen sao vàng tán bột, luyện viên.
Để chữa lỵ mới phát, lấy vài ba củ nướng cho đến khi cháy
hết vỏ ngoài, thịt trong vừa chín đem bóc vỏ ăn lúc còn nóng,
thì đại tiện thông, hết mót rặn.
Đơn thuốc:
1.
Di tinh đái đục: Hột khoai lang khô uống mỗi lần 15-20g vào sáng
sớm và trước lúc đi ngủ.
2.
Cúm mùa hè: Khoai lang khô 1 bát, Ngấy tía 1 nắm, Sắn dây 1 nắm,
Rau má 1 nắm, sắc uống.
|
|
