|
Gối
hạc
Gối
hạc, Ðơn gối hạc, Củ rối, cây mũn - Leea rubra Blunne,
thuộc họ Gối hạc - Leeaceae.
Mô tả: Cây nhỏ, thường
cao khoảng 1-2m, có khi hơn. Thân có rãnh dọc và phình lên ở các
mấu. Rễ có vỏ ngoài màu hồng, lõi có màu hồng, trắng hay vàng.
Lá kép lông chim 3 lần, các lá phía trên kép lông chim 2 lần, mọc
so le; các lá chét khía răng to. Hoa nhỏ, màu hồng, mọc thành ngù
ở ngọn cành. Quả chín có màu đen.
Mùa
hoa quả tháng 5-10
Bộ phận dùng: Rễ - Radix
Leeae Rubrae.
Nơi sống và thu hái: Cây
của vùng Ấn Độ - Malaixia, mọc hoang ở chỗ râm mát trên các đồi
ven rừng, chân núi. Cũng được trồng bằng giâm cành. Người ta
thu hái rễ vào mùa hè thu. Ðào về, rửa sạch, thái lát, phơi hay
sấy khô.
Tính vị, tác dụng:
Rễ Gối hạc có vị đắng ngọt, tính mát, có tác dụng tiêu sưng,
thông huyết. Do có tác dụng này như vị Xích thược nên người
ta gọi là Nam xích thược.
Công dụng, chỉ định và phối hợp: Thường được sử dụng dùng chữa sưng tấy, đơn bắp
chuối hay phong thấp sưng đầu gối và chữa đau bụng, rong kinh.
Hạt thường được dùng trị giun đũa, giun kim và sán xơ mít.
Liều dùng 15-20g rễ, dùng riêng sắc uống hoặc ngâm rượu uống.
Phụ nữ khi sinh đẻ thường lấy rễ Gối hạc sắc uống cho
khoẻ người, ăn uống ngon miệng, đỡ đau mình mẩy.
Ðơn thuốc: Chữa sưng
tấy, đau bắp chuối hay phong thấp sưng đầu gối: Rễ Gối hạc
40-50g sắc uống. Hoặc phối hợp với các vị thuốc khác: Rễ
Gối hạc 30g, Cỏ xước hay Ngưu tất, Rễ gấc, Tỳ giải, mỗi
vị 15g, cũng sắc uống.
|
|