EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
Hồng
xiêm Hồng
xiêm hay Xapôchê - Manilkara zapota
(L.) P. van Royen (Achras zapota L).
thuộc họ Hồng xiêm - Sapotaceae. Mô tả: Cây gỗ lớn, nhánh thường mọc xéo; mủ
trắng, vỏ xám nâu, lỗ bì tròn. Lá mọc gần nhau ở chót nhánh,
không lông, nhiều gân phụ nhỏ, cách nhau cỡ 4 - 5mm. Hoa đơn độc,
cuống 1-2cm, có lông. Ba lá đài có lông nâu, 3 lá đài trắng. Tràng
dính đến ½, gồm có 6 cánh hoa nhỏ và 6 cánh hoa phụ to, 6 nhị.
Quả mọng, thịt có cát, màu sô cô la. Hạt 3-5, dẹp, vỏ dày bóng,
màu đen. Cây
ra hoa, kết quả gần như quanh năm. Bộ phận dùng: Vỏ, hạt và quả xanh - Cortex,
Semen, et Fructus Manilkarae. Nơi sống và thu hái: gốc ở châu Mỹ
(Mehico); được trồng khắp nước ta làm cây ăn quả. Thành phần hóa học: Vỏ cây chứa tanin với
hàm lượng cao, một saponin và một lượng nhỏ alcaloid kết tinh
gọi là sapotin. Quả xanh chứa tanin (nhưng khi quả chín thì không còn),
2-3% dầu và acid cyanhydric. Hạt chứa chất nhựa dầu; vỏ hạt
chứa 20% dầu béo; 1% saponin và 0,08% chất đắng sapotinin. Tính vị, tác dụng: Quả Hồng xiêm có vị
ngọt, tính mát; có tác dụng bổ mát, sinh tâm dịch, giải khát,
nhuận tràng. Vỏ cây bổ và hạ nhiệt; trong vỏ cây có một
chất tan trong nước có thể dùng trị lao; hạt lợi tiểu; dầu
hạt có tác dụng hạ nhiệt lợi tiểu. Công dụng, chỉ định và phối hợp:
quả chín ăn trị táo bón làm cho hoạt trường dễ đi tiêu; mỗi
lần ăn 3-4 quả. Vỏ cây, quả xanh dùng trị ỉa chảy, đi tả,
trị sốt rét (thay thế Canh ki na); quả xanh còn dùng giải độc
khi đã uống thuốc xổ mạnh. Thường dùng 15-20g vỏ quả xanh
sắc uống. Hạt dùng làm thuốc lợi tiểu, giảm sốt. Dùng 6 hạt
đem nghiền thành bột, uống với rượu hay nước chín. Liều cao
sẽ gây độc, làm khó đái. |
||