Lọ
nồi Lọ
nồi, Nang trứng - Hydnocarpus kurzii (King) Warb., thuộc họ Chùm
bao - Kiggelariaceae. Mô tả: Cây gỗ cao 5-12
(30)m; thân to 20-40cm, cành non mảnh, màu xám nhạt, lúc non có lông
vàng. Lá có phiến hình ngọn giáo thuôn, dài 15-20cm, rộng 4-8cm,
mỏng, không lông, mép nguyên hay hơi khía răng; gân phụ 9-10 cặp;
2 mặt nâu; cuống lá dài 1-1,5cm. Cụm hoa xim ở nách lá 5-9 hoa đơn
tính; lá đài 4, có lông vàng, cánh hoa 8, dài 4mm, nhị 15-30; bầu hình
trứng thuôn, có lông hay dày đặc. Quả hình cầu đường kính
5-10cm ngoài phủ lông vàng mịn như nhung, vỏ cứng dày 6-15mm; hạt
12-30, màu trắng, có cạnh, to 3 x 1,5cm. Hoa
tháng 5, quả tháng 11. Bộ phận dùng: Dầu - Oleum
Chaulmoograe. Nơi sống và thu hái: Cây
phân bố ở Việt Nam, Lào, Mianma, Ấn Ðộ. Ở nước ta lọ nồi
mọc ở Hà Tây, Hoà Bình, Nam Hà, Ninh Bình, Thanh Hoá, Quảng Trị,
Thừa Thiên... trong các rừng mưa mùa nhiệt đới thường xanh, ở
các thung lũng, ven suối có tầng núi đất sâu dày và ít dốc. Ở
nhiều nơi, người ta trồng lấy hạt là nguồn cung cấp acid
chaulmoogric. Thành phần hoá học:
Hạt tươi chứa 0,4% HCN. Hạt chứa 30,9% dầu cố định; dầu
chứa 34,9% acid hydnocarpic, 22,5% acid chaulmoogric, 22,6% acid galic, 14,5%
acid oleic, 4,0% acid palmitic, 0,4% các phân bậc thấp của acid
hydnocarpic. Tính vị, tác dụng: Như
Chùm hoa lớn. |
||