|
Yến
phi
Yến
phi - Iphigenia imlica (L.) A. Gray ex Kunth, thuộc họ Tỏi độc -
Melanthiaceae.
Mô
tả: Cây thảo có củ nhỏ,
đường kính 7-15mm, màu nâu; thân cao 12-25cm. Lá có phiến hẹp
nhọn, dài 6-10cm, rộng 3-10mm. Hoa ở ngọn cây; cuống dài 1-3cm,
phiến hoa đỏ bầm, cao 1cm, rũ xuống, nhị có chỉ nhị màu đỏ
sậm; bầu với 3 vòi nhụy cong ra ngoài, đen.
Quả
nang cao 1-2cm, chứa nhiều hạt.
Bộ
phận dùng: Rễ củ - Iphigeniae Indicae, thường có tên là Thảo
bối mẫu.
Nơi
sống và thu hái: Loài của
Ấn Độ, Mianma, Trung Quốc, thường mọc ở vùng núi cao. Ở nước
ta, cũng chỉ gặp một số nơi có trảng thấp ở Ninh Thuận (Cà
Ðú), Gia Lai (An Khê).
Thành
phần hóa học: Củ, thân, lá,
hạt chứa colchicine, b-lumicolchicine,
cornigerine, N-formyl-N-deacetylcolchicine.
Tính
vị, tác dụng: Vị đắng, tính ấm; rất độc; có tác dụng chỉ khái, bình
suyễn, trấn thống, kháng nham, tán hàn, hóa đàm.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Củ (thân hành) được nhân dân bang Bihar (Ấn Độ) dùng trị đau
bụng và đau đầu. Colchicin được sử dụng trong y học làm
thuốc chữa bệnh thống phong, thông tiểu... và dùng trong nông
nghiệp làm thuốc kích thích để tạo những giống cây có nhiều
quả.
Ở
Trung Quốc, củ được dùng trị viêm nhánh khí quản, háo suyễn và
ung thư vú, ung thư mũi hầu.
|
|