|
Ðằng
hoàng
Ðằng hoàng
- Vàng nghệ, Vàng nhựa - Garcinia hanburyi Hook. f., thuộc họ Măng
cụt - Clusiaceae.
Mô
tả:
Cây gỗ lớn cao 10-20m, đường kính ở gốc 20cm, vỏ nhẵn, mủ màu
vàng nghệ; nhánh thòng, lúc non vuông. Lá có phiến xoan tròn dài
bầu dục, dai. Hoa đực 1-5 cái, ở nách lá hay ở ngọn các nhánh
không lá; cánh hoa 4 cao 7mm, vàng; nhị thành một đầu tròn. Hoa cái
1-3, bầu 4 ô. Quả to 2,5cm, chứa 1-4 hạt dài 1,5-2cm, thuôn, hơi
cong.
Hoa tháng
11-1; quả tháng 1-3.

Bộ
phận dùng:
Gôm nhựa - Gummis Garciniae.
Nơi
sống và thu hái: Loài đặc hữu của Việt Nam, Campuchia và
Thái Lan. Chỉ gặp ở một số nơi thuộc các tỉnh Ðồng Nai, Kiên
Giang.
Thành
phần hoá học: Tất cả các bộ phận của cây đều
chứa dịch đặc, nhớt, màu vàng, khi để khô sẽ đông lại. Gôm
nhựa này là một hỗn hợp nhựa và 15-20% gôm, nhựa màu nâu đỏ,
trong, dễ gẫy, bột vàng. Nó tan trong rượu. Gôm nhựa này tạo
với nước một loại nhũ tương màu vàng đẹp.
Tính
vị, tác dụng: Với liều cao, gôm nhựa là một chất độc
mạnh; 4g đủ để gây suy sụp dạ dày ruột. Với liều
10-15centigam, có tác dụng như nhuận tràng, với liều 30-50centigam,
sẽ làm bài tiết phân nhiều kèm theo đau bụng. Nhưng nếu ngâm vào
giấm thì các tính chất này bị mất đi.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp: Mủ được dùng để
uống nhuận tràng. Gôm nhựa được dùng trong y học Campuchia làm
thuốc trị sổ mũi và viêm phế quản. Ở Thái Lan, gôm nhựa từ
thân dùng làm thuốc xổ, dùng ngoài trị các vết thương nhiễm trùng.
Nó cũng được dùng để
trị giun và cả sán xơ mít. Thường thì ít khi dùng riêng mà
phải phối hợp với những loại thuốc khác như Calomel và Lô
hội.
|
|