|
Móc
diều
Móc
diều, Vuốt hùm - Caesalpinia
decapetala (Roth.) Alston (C. sepiaria
Roxb.), thuộc họ Ðậu - Fabaceae.
Mô tả: Cây nhỡ leo, có gai hình nón, dạng móc. Lá
lông chim hai lần, có 5-9 đôi lá chét, nhạt ở mặt trên, mốc ở
dưới, hơi có lông nhung, dài 12-25mm, rộng 7-10mm, tròn ở hai đầu.
Hoa vàng hay có vạch đỏ, xếp thành chùm dạng tháp, dài 15-20cm
rộng 9-10cm, có lá ở gốc. Quả đậu thuôn, tròn ở hai đầu, dài
6cm và hơn, rộng 25mm, dẹp, có u với mép mỏng; vỏ quả hoá
sừng, dễ vỡ, vỏ quả trong dai, dạng sợi. Hạt hình bầu dục,
hình trụ, hơi dẹp, dài 10mm, rộng 6-7mm, màu nâu tối.
Hoa
tháng 3-5.
Bộ phận dùng: Toàn cây - Herba Caesalpiniae Decapetalae.
Nơi sống và thu hái: Cây của Trung
Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, Ấn Ðộ, Lào và Việt Nam. Ở nước
ta, thường gặp trong rừng phục hồi đến độ cao 1200m từ Sơn
La đến Lâm Ðồng, Ðồng Nai.
Thu
hái các bộ phận của cây vào hè thu, dùng tươi hoặc thái
phiến, phơi khô dùng.
Thành phần hóa học: Hạt chứa dầu mà thành
phần có các acid linoleic, oleic, một chất đắng không phải
glucosidic và một chất không xà phòng hoá.
Tính vị, tác dụng: Rễ có vị đắng, chát,
tính bình, có ít độc, có tác dụng thông kinh hoạt huyết, tán hàn
phát biểu, làm ngừng ho, tan đờm. Hạt giải độc, sát trùng.
Công dụng, chỉ định và phối hợp:
ở Trung Quốc, rễ được dùng trị phong hàn cảm mạo, sởi không
mọc, sán khí, viêm nhánh khí quản. Hạt dùng trị sốt rét, lỵ.
Lõi thân dùng trị trẻ em cam tích.
Liều
dùng: 15-30g rễ, dùng ngoài không kể liều lượng.
Ở
Ấn Ðộ, rễ được dùng xổ, lá tươi dùng điều kinh, nhuận tràng
và dùng ngoài trị bỏng.
|
|