|
Hành
Hành,
Hành hương, Hành hoa - Allium
fistulosum L., thuộc họ Hành - Alliaceae.
Mô tả: Cây thảo sống nhiều năm, cao tới 50cm, có
thân hành nhỏ, trắng hay nâu, chỉ hơi phồng, rộng 0,7-1,5cm. Lá màu
xanh mốc, hình trụ rỗng, có 3 cạnh ở dưới, dài đến 30cm, có
bẹ lá dài bằng 1/4 phiến. Cán hoa (trục mang cụm hoa) cao bằng lá.
Cụm hoa hình đầu tròn, gồm nhiều hoa có cuống ngắn; bao hoa có
các mảnh hình trái xoan nhọn màu trắng có sọc xanh; bầu xanh đợt.
Quả nang.
Cây
ra hoa vào mùa xuân, mùa hè.
Bộ phận dùng: Củ hành hoặc toàn cây
- Bulbus seu Herba Allii; thường có
tên là Thông; có khi dùng cả hạt, Thông tử.
Nơi sống và thu hái: Cây của vùng Đông
Á (ôn đới và cận nhiệt đới), được trồng rộng rãi khắp nơi
làm rau ăn hàng ngày. Nhân giống thông thường bằng cách tách
bụi (củ). Cũng có thể trồng bằng hạt vào mùa xuân, mùa thu.
Thu hái quanh năm. Khi dùng củ hành, bóc lớp vỏ ngoài, nhặt hết
rễ; rửa sạch. Thường dùng tươi.
Thành phần hóa học: Củ hành chứa tinh dầu
có sulfur mà thành phần chủ yếu là chất kháng sinh alliin. Còn có
acid malic và các acid khác, galantin và chất allisulfit. Hạt chứa
S-propenyl- l- eine sulfoxide.
Tính vị, tác dụng: Hành có vị cay, tính
ấm; có tác dụng làm toát mồ hôi, lợi tiểu, tiêu viêm. Tây y
cho là nó có tính chất lợi tiêu hoá, chống thối, chống ung thư.
Hạt có vị cay, tính ấm, có tác dụng bổ thận, làm sáng mắt.
Công dụng, chỉ định và phối hợp:
Hành là một loại rau gia vị giữ vai trò quan trọng trong việc
bếp núc. Hầu như tất cả các món ăn đều có sử dụng Hành lá
để tạo thêm phần thơm ngon. Trong nhân dân ta thường có câu
tục ngữ rất quen thuộc: "Trăm thứ canh không Hành không
ngon". Hành thường được dùng chữa: 1. Cảm lạnh, đau đầu,
nghẹt mũi; 2. Khó tiêu và các bệnh lên men đường ruột; 3.
Nghẽn ruột do giun đũa. Dùng 10-30g tươi dạng thuốc sắc. Dùng
ngoài chữa chứng giảm niệu, bỏng và viêm mủ da, eczema, chứng
phát ban, làm các vết thương mau liền sẹo. Nghiền nát đắp tại
chỗ. Hạt dùng chữa thận hư, mắt hoa.
Đơn thuốc:
1.
Cảm mạo, nhức đầu, nghẹt mũi: Củ Hành tươi 30g, Gừng 10g
sắc uống. Có thể thêm Chè hương 10g nấu nước uống khi còn đang
nóng. Đắp chân cho ra mồ hôi. Có thể kết hợp dùng Hành sống 3
củ, Gừng 3 lát với Tía tô 10g thêm ít muối hoặc có thể thêm
một quả trứng gà gia vào bát cháo nóng để ăn giải cảm.
2.
Giảm niệu: Giã Hành đắp vào rốn.
3.
Nghẽn ruột do giun đũa: Hành củ 30g nghiền ra với 30g dầu vừng
và uống, mỗi ngày 2 lần.
4.
Eczema, phát ban, loét ở chân: Hành tươi giã nát, cho nước đun sôi
để rửa các phần đau, tuỳ theo kích thước của phần nhiễm
bệnh mà dùng lượng hành nhiều hay ít.
5.
Viêm mũi, nghẹt mũi: Dầm vài ba củ Hành để vào ly, chế nước
sôi vào, trùm hoa giấy lên, hít vào mũi. Hoặc dùng nước Hành pha
loãng nhỏ mũi.
6.
Chữa bệnh tê thấp: Cho muối vào hành, thêm ít tương đậu nành,
xào với dầu thực vật để ăn.
Ngày
nay, người ta đã biết được giá trị của Hành cũng như Tỏi
trong việc phòng trị bệnh ung thư.
|
|