|
Dây
thần thông
Dây
thần thông, Rễ gió - Tinospora
cordiflolia (Willd.) Miers, thuộc họ Tiết dê - Menispermaceae.
Mô tả:
Dây leo gần như là cây thảo, có thân xốp, có khía, ít sần sùi
(không có mụn nhiều như Dây cóc). Lá có cuống, hình trái xoan -
tim, gần hình mắt chim với một mũi nhọn rất nhẵn, dài 8cm,
rộng 7cm, gân sơ cấp 5-7, gân giữa với 1 cặp gân bên, dính
liền với các gân con thành những mắt lưới hình đa giác; cuống
mảnh, nhẵn, ngắn hơn phiến. Hoa từng nhóm 3-4 cái xếp thành 1-2
chùm ở nách lá. Quả đỏ, hình trứng, chứa một hạt dẹp.
Cây
ra hoa tháng 12.
Bộ phận dùng:
Thân và rễ - Caulis et Radix
Tinosporae.
Nơi sống và thu hái:
Cây của vùng Đông Dương và Ấn Độ, mọc hoang ở vùng rừng núi,
có khi thấy trên đất mùn núi đá, cũng thường được trồng.
Thu hái thân dây và rễ quanh năm, dùng tươi hay cắt ngắn phơi khô
dùng dần. Khi dùng có thể ngâm nước vo gạo hoặc nước tiểu
trẻ em.
Thành phần hoá học:
Người ta đã chiết được từ cây những chất đắng Tinosporin và
berberin; thân tươi chứa một glucosid là giloin; còn có giloinin và
gino-stercol.
Tính vị, tác dụng:
Vị rất đắng, tính hàn, không độc, có tác dụng tả thực
nhiệt, khử tích trệ, tiêu ứ huyết, tán ung độc, lợi tiểu,
hạ nhiệt, thông kinh, lợi tiêu hoá.
Công dụng, chỉ định và phối
hợp: Thường dùng làm thuốc
bổ đắng, chữa sốt rét mới phát hay kinh niên (như Dây cóc)
chữa viêm họng, no hơi đầy tức, đại tiện táo bón, bế kinh,
kinh nguyệt không đều. Còn dùng trị thấp khớp, đái đường.
Ở Ấn Độ, người ta dùng dây chữa sốt rét có chu kỳ, dùng
giải nhiệt do sốt; bột rễ và thân chế thuốc bổ dưỡng dùng
trị ỉa chảy và lỵ mạn tính. Dây tán bột rồi hãm uống dùng
làm thuốc giải khát và kích dục. Dịch lá tươi có tác dụng
lợi tiểu được dùng để trị bệnh lậu.
Cách
dùng: Thường dùng sắc
uống hay ngâm rượu uống. Có thể dùng dạng cồn thuốc. Ngâm
100g thân cây trong 500cc rượu 20 độ trong lọ kín trong vòng 1
tuần lễ. Chiết ra và thêm rượu cho đủ 500cc rồi lọc. Ngày dùng
30-90cc.
|
|