|
Chùm
hôi trắng
Chùm
hôi trắng, Cà ri, Xan tróc - Murraya koenigii (L.) Spreng, thuộc
họ Cam - Rutaceae.
Mô
tả:
Cây bụi cao 1-2m, có các nhánh màu tía sẫm. Lá kép lông chim lẻ
với 17-21 dụi lá chét dài 3-5cm, mọc so le, hình trái xoan thon, không
cân xứng, nhẵn hay hơi có lông mịn, nhạt ở mặt dưới; mép có
răng tròn thấp, gân phụ 4-6 cặp, lồi rõ ở mặt dưới. Hoa
nhỏ, màu trắng có mùi không thơm lắm, tập hợp thành ngù kép
ở ngọn ngắn hơn lá. Quả dạng quả mọng, dài 1cm, màu tía
sẫm, có tuyến, với 1-2 hạt bao bởi chất nhầy.
Bộ
phận dùng:
Quả, lá, vỏ và rễ - Fructus, Folium, Cortex et Radix Murrayae
Koenigii.
Nơi
sống và thu hái:
Khá phổ biến ở Campuchia và Lào, Ấn Độ, Nam Trung Quốc, Inđônêxia
và Việt Nam. Ở nước ta, cây mọc ở Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà, có
thể là cây trồng.
Thành
phần hoá học:
Vỏ rễ có một tỷ lệ cao tinh dầu và một glucosid koenigin.
Tính
vị, tác dụng:
Lá có vị đắng hơi chua, mùi thơm rất nổi; quả và lá đều làm
săn da. Vỏ và rễ kích thích và bổ.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp: Ở Ấn Độ, người ta trồng chủ yếu để
lấy lá mà người ta dùng như là gia vị và làm thuốc. Lá dùng
phần lớn để chế bột cary. Quả, lá dùng để trị lỵ, ỉa
chảy và sốt rét. Ở Ấn Độ, người ta dùng ăn sáng để trị
lỵ, nghiền nát ra và đắp ngoài để trị phát ban da; dùng sắc
với rượu bia đắng lấy nước như là thuốc hạ sốt và dùng
trị rắn cắn. Vỏ và rễ được dùng trị phát ban da và vết
cắn của động vật có độc.
Ở
miền Trung nước ta, người ta cũng dùng lá trong ăn uống và nấu
nước dùng tắm cho trẻ em bị bệnh ghẻ.
|
|