|
Bèo cái
Bèo cái, Bèo ván hay Bèo tai
tượng - Pistia stratiotes L., thuộc họ Ráy - Araceae.
Mô tả:
Cây thảo thuỷ sinh nổi. Thân đâm
chồi, mang các nhánh ngắn, có lá mọc chụm lại. Lá màu lục tươi, có nhiều lông
như nhung và không thấm nước. Buồng hoa nhỏ độ 1cm, màu lục nhạt. Mo màu trắng.
Mỗi buồng chỉ mang 2 hoa trần: hoa đực ở phần trên với 2 nhị dính nhau; ở phần
giữa có hoa lép thành vẩy; hoa cái ở dưới có bầu 1 ô, chứa nhiều noãn thẳng. Quả
mọng chứa nhiều hạt.
Bộ phận dùng:
Toàn cây - Herba Pistiae.
Nơi sống và thu hái:
Loài liên nhiệt đới,
sống trôi nổi trong các ao hồ, sinh sản sinh dưỡng mạnh bằng cách mọc nhánh
ngang và nẩy chồi thành cây mới. ít khi gặp cây có hoa. Thu hái toàn cây quanh
năm, thường dùng tươi, không phải chế biến gì đặc biệt.
Thành phần hoá học:
Bèo cái chứa 93,13%
nước; 6.87% chất khô; 5,09% chất hữu cơ, 0,63% protid thô, 0,29% chất béo thô,
1,24% cellulos, 2,93% chất không chứa nitrogen, 1,78% tro, 0,185% phosphor,
1,80% calcium. Trong tro hầu hết là muối kali (75% kali chlorua, 25% kali sulfat).
Toàn cây bèo cái có một chất gây ngứa tan trong nước.
Tính vị, tác dụng:
Bèo cái có vị cay,
tính lạnh; có tác dụng giải biểu cho ra mồ hôi và thanh nhiệt, lợi tiểu, tiêu
độc.
Công dụng, chỉ định và phối hợp:
Bèo cái là vị
thuốc dân gian. Nhân dân thường dùng loại bèo có mặt dưới tía làm thuốc uống
trong chữa mẩn ngứa, tiêu độc mụn nhọt, chữa ho, hen suyễn, thông kinh, chữa đái
buốt, đái dắt... Còn dùng ngoài để rửa mụn nhọt, mẩn ngứa và giã đắp ezema. Bèo
khô dùng hun trừ muỗi.
Thường dùng bèo cái phơi khô,
sao, sắc nước uống, mỗi ngày 10-20g. Dùng ngoài nấu nước rửa.
Ðơn thuốc:
1. Chữa đau mặt sưng ngứa, đau
mắt, khắp mình nổi mẩn ngứa hoặc sưng phù, dùng Bèo cái bỏ rễ, Bạc hà, Kinh giới
mỗi thứ một nắm (30g) sắc uống và xông rửa.
2. Chữa phù thũng mới phát: Bèo
cái một nắm sắc uống.
3. Chữa hen suyễn, dùng 100g Bèo
cái tươi, bỏ rễ, giã nát vắt lấy nước, pha với xirô chanh, ngày dùng 1-2 lần
100ml, điều trị trong 2-3 tháng. Có người còn dùng bèo nấu với cơm nếp ăn trị
hen.
4. Chữa eczena, dùng Bèo cái,
rửa sạch, thêm muối giã nát, đắp ngày một lần, trong 7-10 ngày. Ðồng thời với
việc đắp ở bên ngoài, nên uống những thang thuốc giải độc có Kim ngân hoa, Bồ
công anh.
5. Chữa mẩn ngứa, dùng 50g
Bèo rửa sạch, sao vàng, sắc nước uống hàng ngày, trong 2-3 ngày. Khi uống nước
Bèo cái, có thể thấy ngứa cổ, nhưng sẽ quen dần. Bèo cái có khả năng chống dị
ứng và không có độc. |
|