Trọng
đũa nhăn Trọng
đũa nhăn, Cơm nguội nhăn - Ardisia crispa (Thunb.) A. DC., thuộc
họ Ðơn nem - Myrsinaceae. Mô tả: Cây nhỏ cao 2m, nhẵn có thân thẳng, mang ở
ngọn 4-10 cành mảnh, dài 7-15cm. Lá hình bầu dục, thuôn, nhọn hai
đầu, có mép cong về phía dưới, khía tai bèo rõ, dài 8-16cm,
rộng 2-4cm. Hoa trắng hồng hay đỏ, xếp 4-14 cái thành ngù dạng tán
ở ngọn của nhánh. Quả hình cầu, đường kính 4-7mm, màu đỏ
son, có mũi nhọn ở đỉnh. Hạt đơn độc. Hoa
tháng 3-1, quả tháng 12-3. Bộ phận dùng: Rễ, lá - Radix et Folium Ardisiae Crispae. Nơi sống và thu hái: Cây mọc khắp nước ta nhưng ít
phổ biến hơn loài A. crenata. Cũng phân bố ở nhiều nước châu
á nhiệt đới và á nhiệt đới. Thu thập rễ lá quanh năm. Rễ,
rửa sạch, thái phiến, phơi khô. Lá dùng tươi hay phơi khô. Tính vị, tác dụng: Vị đắng cay, tính bình; có tác
dụng thanh nhiệt lợi tiểu, thư cân hoạt huyết, tiêu thũng giải
độc, lợi thấp khư đàm. Công dụng, chỉ định và phối hợp: Lá có thể dùng ăn
như rau. Ở
Malaixia, người ta dùng dịch rễ để uống trị sốt rét và ỉa
chảy. Nước sắc hoặc nước hãm rễ dùng cho phụ nữ mới sinh
đẻ uống. Ở
Trung Quốc, rễ, lá được dùng chữa sưng họng, ho do phổi bị
bệnh, đờm không thông suốt, thấp nhiệt hoàng đản, cốt viêm
thuỷ thũng, lỵ bạch trực, phong thấp đau xương, đau răng, tinh
hoàn lạnh đau. |
||