EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
Tam
phỏng Tam
phỏng, Chùm phỏng. Tầm phong, Tầm phỏng, Xoan leo - Cardiospermum
halicacabum L.,
thuộc họ Bồ hòn -
Sapindaceae. Mô
tả: Cây thảo leo cao 2-3m, có
nhánh mảnh, khía dọc. Lá mọc so le, kép, có lá chét hình tam giác,
có thùy, nhọn mũi, nhẵn hoặc có lông. Hoa trắng, thành chùm ở nách
lá, với cuống chung có 2 tua cuốn mọc đối. Quả nang, dạng màng,
có 3 ô, hình cầu hay hình quả lê, phồng lên, có gân lồi. Hạt hình
cầu, với áo hạt màu sáng, có vỏ đen đen. Mùa
hoa tháng 4-8.
Bộ
phận dùng: Toàn cây - Herba
Cardiospermi Halicacabi. Nơi
sống và thu hái: Loài liên
nhiệt đới mọc hoang trên các nương rẫy, bờ bụi vùng núi. Thu
hái toàn cây quanh năm, chủ yếu vào hè thu, rửa sạch, dùng tươi
hay phơi khô dùng dần. Thành
phần hóa học: Các bộ phận
của cây chứa saponin trong các nhánh cây có quebraquitol. Hạt chứa
32,28% dầu. Tính
vị, tác dụng: Vị đắng, hơi
cay, tính mát, có tác dụng tiêu thũng chỉ thống, lương huyết
giải độc, tiêu viêm. Rễ làm toát mồ hôi, lợi tiểu, khai vị,
nhuận tràng, gây sung huyết, điều kinh. Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Thường dùng chữa 1. Cảm lạnh và sốt; 2. Viêm thận phù thũng,
viêm đường tiết niệu, giảm niệu; 3. Ðái tháo đường; 4. Ho gà;
5. Tê thấp. Dùng 15-30g dạng thuốc sắc. Dùng ngoài trị đòn ngã
tổn thương, viêm mủ da, eczema, ghẻ ngứa, rắn cắn, chó dại
cắn. Tuỳ trường hợp mà dùng cây tươi giã nát lấy nước
uống hoặc dùng dây lá nấu nước rửa hay tắm. Dân gian dùng cây
nấu nước lấy hơi xông chữa mắt đỏ. Ở
Ấn Độ, cây cũng dùng chữa tê thấp, đau các chi và trị rắn
cắn. Rễ dùng trị tê thấp, đau lưng, đau thần kinh. Lá gây sung
huyết dùng chữa tê thấp. Dịch lá dùng chữa đau tai trong. Ở
Campuchia lá dùng đắp ngoài trị các bệnh ngoài da. Đơn
thuốc: 1.
Giảm niệu: Tam phỏng 15g sắc và uống với rượu. 2.
Ðái đường: Cây tươi 60g sắc uống. 3.
Ðòn ngã tổn thương; Tam phỏng 10-15g làm thành bột và uống với
rượu. 4.
Chữa phụ nữ có mang hay sau khi sinh, bị trúng gió trào đờm,
cắn răng không tỉnh, mắt xanh, mình uốn ván, tay chân cứng đờ:
Lá Tam phỏng giã nát, chế đồng tiện vào, vắt lấy nước cốt
uống. |
||