EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
Tai
chua Tai
chua - Garcinia cowa Roxb., thuộc họ Măng cụt - Clusiaceae. Mô
tả: Cây gỗ lớn có thân
thẳng cao đến 18m, vỏ xám đen, cành nhiều, thẳng, thường đâm
ngang, đầu hơi rủ xuống. Lá hình bầu dục thon, dài 7-12cm, rộng
3-5cm, gân bên xếp song song; cuống lá mảnh, dài gần 2cm. Hoa đực
xếp 3-8 hoa thành tán ở ngọn nhánh, cánh hoa dài bằng hai lá đài;
nhị nhiều. Hoa lưỡng tính đơn độc, nhị thành 4 nhóm; bầu trên
có 6-9 ô với đầu nhụy xẻ 4-8 thùy. Quả thịt hình cầu chia thành
múi, vỏ quả dày, trong đỏ, ngoài vàng, có 6-8 hạt, có áo. Ra
hoa tháng 3-4, quả tháng 7-8. Bộ
phận dùng: Vỏ quả, thân, lá,
nhựa - Pericarpium, Caulis, Folium et Gummis Garciniae Cowae. Nơi
sống và thu hái: Loài phân
bố ở Ấn Độ, Nam Thái Lan, Mianma, Bắc Việt Nam. Cây mọc trong
rừng núi vùng trung du các tỉnh Lào Cai, Hà Giang, Vĩnh Phú, Hòa Bình,
Bắc Thái, Lạng Sơn. Thường được trồng để lấy vỏ quả. Thu
hái quả về, bỏ hạt, thái vỏ ra thành miếng mỏng phơi khô hay
sấy khô; vỏ quả có màu đen nâu nhạt. Thành
phần hóa học: Vỏ quả chứa
acid citric, một ít acid tartric và acid malic, còn có chất gôm nhựa.
Trong hạt có một chất gây nôn mửa, dù có nướng kỹ cũng không
mất tác dụng. Tính
vị, tác dụng: Thân, lá,
nhựa có vị đắng, chát, tính mát, có ít độc, có tác dụng sát
trùng. Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Nhân dân thường dùng vỏ quả Tai chua sắc uống chữa sốt, khát
nước. Ngày dùng 6-10g. Ở
Ấn Độ, người ta cũng dùng nhựa để làm thuốc. Ở
Trung Quốc, người ta dùng gôm nhựa tươi tuỳ lượng cho vào mũi
trị đỉa chui vào xoang mũi. Ghi
chú: Còn có một loài Tai chua
khác, có tên là Bứa cọng - Garcinia pedunculata Roxb., có quả chứa
acid malic, được dùng như Tai chua và làm thuốc giải độc. |
||