EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
Cải
bắp Cải
bắp, Bắp cải, Bắp sú - Brassica oleracea L. var.
capitata L., thuộc họ Cải - Brassicaceae.
Người Pháp gọi nó là Su (Chon) nên từ đó có những tên là Sú,
hoặc các thứ gần gũi với Cải bắp như Su hào, Súp lơ, Su bisen. Mô
tả: Cây thảo có thân to và
cứng, mang vết sẹo của những lá đã rụng. Lá xếp ốp vào nhau
thành đầu, phiến lá màu lục nhạt hay mốc mốc và có một lớp
sáp mỏng, có những lá rộng với một thuỳ ở ngọn lớn, lượn
sóng. Vào năm thứ hai cây ra hoa. Chùm hoa ở ngọn mang hoa màu vàng
có 4 lá đài, 4 cánh hoa, cao 1,5-2,5cm, 6 nhị với 4 dài, 2 ngắn.
Quả hạp có mỏ, dài tất cả cỡ 10cm, chia 2 ngăn; hạt nhỏ cỡ
1,5mm. Bộ
phận dùng: Thân cây trên mặt
đất - Herba Brassiae Oleraceae. Nơi
sống và thu hái: Là loài rau
ôn đới gốc ở Địa Trung Hải được nhập vào trồng ở nước
ta làm rau ăn. Thông thường có 3 loại hình. Cải bắp bánh dày, tròn
và nhọn. Cải bắp cuốn là cây ưa nắng, không chịu bóng râm,
nhất là trong giai đoạn phát triển ban đầu. Nhiệt độ trên 25oC
không thích hợp, nhiệt độ cao liên tục sẽ làm rễ yếu, cây
giống ra hoa dị dạng. Cải bắp có 4 thời kỳ sinh trưởng: cây
non 5-6 lá trong 22-30 ngày, hồi xanh tăng trưởng 2 ngày; trải lá
cuốn bắp 20-25 ngày, cần nhiều nước và phân; thời kỳ cuốn đến
khi thu hoạch 10-15 ngày. Ở Việt Nam, cải bắp được trồng ở
miền Bắc vào mùa đông làm rau ăn lá quan trọng trong vụ này; cũng
được trồng ở Cao Nguyên miền Trung như ở Đà Lạt; còn ở Nam
Bộ, trong những năm sau này, do cải tiến về giống nên Cải bắp
được trồng khá nhiều và bà con quen gọi là Cải nồi. Thành
phần hóa học: Người ta đã
biết thành phần của Cải bắp: nước 95%, protid 1,8%, glucid 5,4%,
cellulose 1,6%, tro 1,2%, phosphor 31mg%, calcium 4,8mg%, sắt 1,1mg%,
magnesium 30mg%. Lượng vitamin C trong Cải bắp chỉ thua Cà Chua, còn
nhiều gấp 4,5 lần so với cà rốt, gấp 3,6 lần so với Khoai tây,
Hành tây. 100g cải bắp cung cấp cho cơ thể 50 calo. Tính
vị, tác dụng: Cải bắp có
vị ngọt, tính mát, có nhiều tác dụng như bồi dưỡng, trị
giun, tẩy uế, trừ sâu bọ, làm dịu đau, chống hoại huyết,
lọc máu, chống kích thích thần kinh. Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Cải bắp thường được dùng làm rau để chế biến các loại
thức ăn như rau luộc, rau xào với thịt nạc và tôm như các món
xào khác, nấu canh thịt; cũng dùng làm nộm, muối dưa ăn xổi như
muối dưa cải gia thêm tỏi, rau răm, đường, muối; cải bắp
muối xổi ăn giòn, hơi mặn, hơi chua, thơm mùi rau răm, tỏi. Khi có
nhiều thì đem muối vào khạp chứa muối và phèn chua, rồi ngâm
trong một vài tuần thì cải bắp sẽ chua và ăn được. Người ta
còn nhồi thịt lợn nạc băm nhỏ vào các lá Cải bắp để hầm
nhừ, hoặc dùng các Lá Cải bắp cuốn thịt nạc để vào xửng mà
hấp. Cải bắp đã được sử dụng làm thuốc ở châu Âu từ
thời Thượng cổ. Người ta đã gọi nó là "Thầy thuốc của
người nghèo". Ngày
nay, người ta đã biết nhiều công dụng của Cải bắp. Trước
hết, nó là loại thuốc trị giun tốt. Dùng đắp ngoài để tẩy
uế và làm liền sẹo các vết thương, mụn nhọt, các vết thương
độc, đồng thời là loại thuốc trừ sâu bọ đốt (ong, ong vò
vẽ, nhện...). Còn là loại thuốc dịu đau trong bệnh thấp khớp,
thống phong, đau dây thần kinh hông (lấy các lá cải bắp rồi dùng
bàn là ủi cho mềm, sau đó đắp lên các phần bị đau). Nó làm
sạch đường hô hấp bằng cách hoặc dùng đắp (trị viêm họng
khản tiếng) hoặc uống trong (ho, viêm sưng phổi). Cải bắp cũng
là thuốc chống hoại huyết, trị lỵ và cung cấp cho cơ thể
một yếu tố quan trọng là lưu huỳnh (S). Nước cải bắp dùng
lọc máu. Sau hết, nó là loại thuốc mạnh để chống kích thích
thần kinh và chứng mất ngủ. Những người hay lo âu, các thí sinh
đi thi, các người bị suy nhược thần kinh, những người mệt
mỏi liên miên nên dùng Cải bắp thường xuyên. Trong
thời gian gần đây, người ta đã sử dụng Cải bắp để chữa
đau dạ dày, Năm 1948, người ta đã phát hiện trong cải bắp có
chứa vitamin U có tác dụng chống viêm loét, kích thích quá trình tái
sinh tế bào trong niêm mạc dạ dày và ruột; do đó, cải bắp có
thể dùng làm thuốc chống loét dạ dày, ruột tá (tá tràng) viêm
dạ dày ruột, đau đường ruột, viêm đại tràng. Vitamin U bị
huỷ ở nhiệt độ cao, nên người ta phải dùng nước ép Cải
bắp tươi. Một kg lá Cải bắp tươi sẽ cho ta từ 500ml tới 700ml
nước ép; nếu giã lấy nước cốt thì được 350-500ml. Dùng nước
ép hoặc nước cốt cải bắp uống trong ngày với liều 1000ml chia
làm 4-5 lần uống (có thể pha thêm đường hay muối, dùng nóng hay
lạnh). Điều trị liền trong vòng hai tháng, thấy có kết quả rõ
rệt đối với bệnh nhân có ổ loét chưa sâu lắm. Có thể dùng
lọ sành, lọ thuỷ tinh hoặc xoong tráng men đựng nước cải bắp
cất vào tủ lạnh để uống dần. Nhưng không được để trong
tủ lạnh quá hai ngày đêm vì các vitamin dễ bị phân huỷ. |
||