|
Xương
cá
Xương
cá - Xylocarpus granatum Koenig (Carapa granatum (Koenig) Alston,
C. obovata Blume). thuộc họ Xoan - Meliaceae.
Mô
tả: Cây gỗ nhỏ 4-5m, rễ thành
đai dẹp trên bùn. Lá kép lông chim chẵn, lá chét 2 cặp, nhẵn, dài
8-11cm, rộng 4-5cm, phiến dai, hình trứng hay hình bầu dục, tròn
ở đỉnh, nhụy nhiều hay ít ở gốc. Hoa tập hợp thành chùy dày
đặc, ngắn hơn lá. Quả nang, hình cầu, đường kính 10-20cm,
nhẵn; vỏ quả dạng màng, nạc, mở thành van. Hạt 8-12, rộng, dày,
có tuyến hay áo hạt.
Hoa
tháng 10-11, quả tháng 6-8.
Bộ
phận dùng: Vỏ và hạt - Cortex et Semen Xylocarpi Granati.
Nơi
sống và thu hái: Loài phân
bố ở Ấn Độ, Xri Lanca, Thái Lan, Việt Nam, Mianma, Philippin, Inđônêxia
và nhiều nước vùng Thái bình dương. Cây mọc dọc theo các
rạch, rừng ngập mặn và nước lợ.
Thành
phần hóa học: Vỏ chứa
nhiều tanin. Nhiều bộ phận khác của cây cũng chứa tanin. Hạt có
dầu.
Tính
vị, tác dụng: Vỏ có vị chát; có tác dụng thu liễm trừ ỉa chảy,
lọc máu và trừ thấp. Hạt có vị đắng. Dầu hạt đắng; có tác
dụng trừ lỵ và bổ.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Ở Ấn Độ, quả được dùng làm thuốc tiêu sưng ở vú, ngực và
bệnh chân voi. Vỏ cây được dùng trị lỵ, ỉa chảy, các rối
loạn khác của đường ruột và cũng dùng hạ nhiệt. Tro hạt
hợp với lưu huỳnh và dầu dừa làm thuốc bôi trị ghẻ. Nhân
hạt dùng làm thuốc bổ đắng.
Ở
Nouvelle Calédonie, vỏ cây dùng trị ỉa chảy và sắc uống lọc máu,
trừ phong thấp. Hạt dùng trị lỵ và làm thuốc bổ đắng.
|
|