|
Xạ
hùng mềm
Xạ
hùng mềm, Bình trấp - Actinostemma tenerum Griff., thuộc họ
Bầu bí - Cucurbitaceae.
Mô
tả: Dây leo mảnh, sống hàng
năm, dài 1,5-2m, lúc non có lông mịn; vòi đơn hay chẻ hai. Lá có
phiến tam giác đầu tên, dài 5-12cm, rộng 3-8cm, đầu nhọn, gốc có
hai tai to, có khi chia 3-5 thùy; gân phụ 3 cặp, cuống dài 2cm. Chùm
hoa kép thưa; hoa đực và hoa cái cùng gốc; hoa đực có 5 nhị
rời, hoa cái đơn độc. Quả hạp mở bằng một nắp ngang tròn, dài
1,6-2,5cm; hạt thường 2, một mặt phẳng, một mặt lồi.
Bộ
phận dùng: Rễ, hạt - Radix et Semen Actinostemmae Teneri.
Nơi
sống và thu hái: Loài phân
bố ở Nhật Bản, Triều Tiên, Mông Cổ, Trung Quốc, Ấn Độ và
Việt Nam. Ở nước ta, cũng chỉ gặp ở vùng Thủ Pháp (Hà Tây).
Thành
phần hóa học: Hạt chứa
dầu 25-29%.
Tính
vị, tác dụng: Rễ có vị đắng, tính mát; có tác dụng tán kết độc,
tiêu ung thũng, lợi niệu. Hạt có độc, cũng như toàn cây có tác
dụng lợi niệu tiêu thũng, thanh nhiệt giải độc, khu thấp.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Rễ dùng trị sưng lở vú, ho đờm, sang dương thũng độc và rắn
độc cắn. Toàn cây cũng dùng chữa ung sang thũng độc. Hạt dùng
trị thủy thũng, cam tích, rắn cắn. Liều dùng 15-30g, sắc uống.
Dùng ngoài giã đắp và nấu nước rửa.
|
|