|
Tầm
bóp
Tầm
bóp, Lồng đèn, Thù lù cạnh - Physalis angulata L., thuộc họ
Cà - Solanaceae.
Mô
tả: Cây thảo mọc hằng năm,
cao 50-90cm, phân nhiều cành. Thân cây có góc, thường rũ xuống. Lá
mọc so le, hình bầu dục, chia thùy hay không, dài 30-35mm, rộng
20-40mm; cuống lá dài 15-30mm. Hoa mọc đơn độc, có cuống mảnh, dài
khoảng 1cm. Ðài hình chuông, có lông, chia ra từ phía giữa thành năm
thùy. Tràng hoa màu vàng tươi hay màu trắng nhạt, có khi điểm
những chấm màu tím ở gốc, hơi chia 5 thùy. Quả mọng tròn,
nhẵn, lúc non màu xanh, khi chín màu đỏ, có đài cùng lớn với
quả, dài 3-4cm, rộng 2cm, bao trùm lên ở ngoài như cái túi. Hạt
nhiều, hình thận.
Ra
hoa kết quả quanh năm.
Bộ
phận dùng: Toàn cây - Herba
Physalis Angulatae.
Nơi
sống và thu hái: Gốc ở Mỹ
châu nhiệt đới, trở thành liên nhiệt đới, mọc hoang ở khắp
nơi trên các bờ ruộng, bãi cỏ, đường làng, đất hoang, ven
rừng từ vùng thấp đến độ cao 1500m. Thu hái cây quanh năm, dùng
tươi hay phơi khô dùng dần.
Tính
vị, tác dụng: Toàn cây có
vị đắng, tính mát, không độc; có tác dụng thanh nhiệt lợi
thấp, khư đàm chỉ khái, nhuyễn kiên tán kết. Quả có vị chua,
tính bình, có tác dụng thanh nhiệt lợi tiểu, tiêu đờm.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Thường dùng trị cảm sốt, yết hầu sưng đau, ho nhiều đờm,
phiền nhiệt nôn nấc. Dùng 20-40g khô sắc uống. Dùng ngoài trị
nhọt vú, đinh độc, đau bìu dái. Dùng 40-80g cây tươi giã vắt
lấy nước cốt uống, bã thì dùng đắp; hoặc nấu nước rửa.
Quả Tầm bóp ăn được và dùng chữa đờm nhiệt sinh ho, thủy thũng
và đắp ngoài chữa đinh sang, rễ tươi nấu với tim lợn, chu sa dùng
ăn chữa được chứng đái đường.
Ở
Ấn Độ, toàn cây được sử dụng làm thuốc lợi tiểu; lá được
dùng trị các rối loạn của dạ dày.
|
|