|
Gội
nước
Gội
nước, Năng gia, Gác đa bông - Aphanamixis polystachya (Wall.) J.N.
Parker, thuộc họ Xoan - Meliceae.
Mô tả: Cây gỗ lớn
cao 20-30m, đường kính 50-60cm. Vỏ màu đỏ tối, nhánh non có lông
mịn. Lá kép lông chim lẻ, mọc so le, dài 30-50cm, mang 26-35 lá chét
bầu dục, dài 12-20cm, rộng 3,5-5cm, dai, không lông, xanh mốc. Chùm
hoa đực chia nhánh; hoa nhỏ, cao 3-4mm, lá đài 4-5; cánh hoa dài hơn
đài 2-4 lần, ống mang 6 nhị. Bông cái mọc riêng lẻ, bầu có lông
3 ô. Quả nang hình trứng hay hình cầu, đường kính 2,5cm, có lông.
Hạt có áo hạt vàng.
Hoa
tháng 3, quả tháng 7.
Bộ phận dùng: Vỏ,
dầu hạt - Cortex et Oleum Aphanamixis.
Nơi sống và thu hái: Loài
phân bố ở Việt Nam, Lào, Trung Quốc, Malaixia, Ấn Độ, thường
gặp trong rừng xanh mưa á nhiệt đới và rừng mưa nhiệt đới
ở thung lũng các tỉnh Thanh Hoá, Nghệ An, qua Thừa Thiên-Huế,
Kontum, Gia Lai đến Ðồng Nai. Cũng thường được trồng dọc đường
làm cây bóng mát.
Thành phần hoá học: Có
dầu cố định.
Tính vị, tác dụng:
Vỏ có vị se.
Công dụng, chỉ định và phối hợp: Gỗ có sắc tươi, đẹp, phẩm chất trung bình, được dùng
trong xây dựng, đóng tàu thuyền và dùng làm dụng cụ gia đình.
Quả có độc.
Ở
Ấn Độ, vỏ cây được dùng chữa đau lách và gan, u bướu và đau
bụng. Dầu hạt dùng làm thuốc xoa bóp trị thấp khớp.
|
|