Chòi
mòi
Chòi
mòi, Chu mòi - Antidesma ghaesembilla Gaertn, thuộc họ Thầu dầu
- Euphorbiaceae.
Mô
tả:
Cây gỗ nhỏ cao 3-8m. Nhánh cong queo, có lông thưa, sau nhẵn và có
màu xám nhạt. Lá hình bầu dục hay hình thoi hẹp hoặc bầu dục
tròn, có khi hình tim, mặt dưới đầy lông như nhung. Cụm hoa
chuỳ gồm 3-8 bông ở ngọn hay ở nách các lá phía trên. Hoa đực
không cuống có 4-5 lá đài; 4-5 nhị có bao phấn hình chữ U; nhuỵ
lép có lông. Hoa cái gần như không cuống, có 4 lá đài; bầu có lông
mềm, 3-4 đầu nhuỵ. Quả tròn, to 4,5mm, hình bầu dục dẹt.
Ra
hoa tháng 4-6.
Bộ
phận dùng:
Vỏ, cành non, lá, quả - Cortex Ramulus, Folium, Flos et Fructus
Antilesmae Ghaesembillae.
Nơi
sống và thu hái:
Loài phân bố từ Ấn Độ tới Malaixia và châu Ðại Dương. Ở nước
ta cây mọc hoang ven rừng, trong rừng thưa. Có thể thu hái các bộ
phận của cây quanh năm.
Tính
vị, tác dụng:
Quả có vị chua. Vỏ se làm săn da và bổ. Cành non hoặc gỗ điều
kinh.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp: Quả ăn được, có vị chua, dùng chữa
ho, sưng phổi. Hoa chữa tê thấp. Ở Campuchia, vỏ, cành non và lá
được sử dụng nhiều hơn.
Vỏ
chữa ỉa chảy và làm thuốc bổ. Cành non dùng để điều kinh. Lá
dùng ngoài đắp chữa đau đầu.
Ðơn
thuốc:
1.
ỉa chảy: dùng vỏ Chòi mòi, vỏ cây Van núi và Gáo tròn, mỗi
thứ đều nhau, độ một nắm, cho thêm 600ml nước sôi hãm lấy nước
chia ra uống 2-3 lần trong ngày.
2.
Thuốc bổ cho phụ nữ mới sinh: dùng vỏ Chòi mòi và vỏ Dứa thơm
(lấy 7 miếng vỏ Chòi mòi dài 5-6cm, rộng cỡ 2 đốt lóng tay và
lượng vỏ Dứa thơm cũng tương đương) cho vào nồi, đổ 3 bát nước
sắc còn 1/3. Dùng uống để lấy lại sức, giữ da dẻ sau khi
sinh.
3.
Ðiều kinh: dùng cành non Chòi mòi với rễ Ðu đủ, mỗi thứ một
nắm to (50g) cho vào 2-3 bát nước đun sôi trong 1-2 giờ lấy nước
uống trong ngày.
4.
Ðau đầu: dùng lá Chòi mòi tươi giã ra đắp vào thóp thở trẻ sơ
sinh và vào đầu trẻ em bị cảm cúm.
|