|
Ô
rô nước
Ô
rô nước - Acanthus ilicifolius L., thuộc họ Ô rô - Acanthaceae.
Mô
tả: Cây thảo cao 0,5-1,5m, thân
tròn màu xanh, có nhiều rãnh dọc. Lá mọc đối, sát thân, hầu như
không cuống, phiến cứng, mép lượn sóng, có răng cưa không đều
và có gai nhọn. Hoa màu xanh lam hay trắng, xếp 4 dãy thành bông.
Quả nang dạng bầu dục, màu nâu bóng, có 4 hạt dẹp, có vỏ
trắng trắng và xốp.
Mùa
hoa quả tháng 10-11.
Bộ
phận dùng: Rễ, lá, búp non và toàn cây - Herba Acanthi Ilicifolii.
Nơi
sống và thu hái: Cây mọc ở
vùng ven sông, vùng biển nước lợ, ở dọc bờ biển nước ta. Có
khi gặp mọc ven sông suối ở Hoà Bình, Ninh Bình; gốc rễ ngập
trong nước. Thu hái các bộ phận của cây quanh năm, phơi khô; rễ
lấy về, rửa sạch thái phiến, phơi khô để dùng.
Thành
phần hoá học: Trong cây có
chứa alcaloid. Trong rễ có tanin. Từ năm 1981, người ta đã tách
được từ rễ một triterpenoidal saponin gọi là [( -L -
arabinofuranosyl - ({1 ->~~4}) - b
- D - glucuronopyranosyl ({1 ->~~3}) - 3b
- hydrooxy - lup -20(29) -ene. Lá chứa nhiều chất nhờn.
Tính
vị, tác dụng: Rễ có vị mặn chua, hơi đắng, tính hàn; có tác dụng
lợi tiểu, tiêu viêm và làm long đờm. Cây có vị hơi mặn, tính
mát, có tác dụng làm tan máu ứ, tiêu sưng, giảm đau, tiêu đờm,
hạ khí.
Công
dụng, chỉ định và phối hợp:
Toàn cây thường dùng làm thuốc hưng phấn, trị đau lưng nhức
mỏi, tê bại, ho đờm, hen suyễn. Rễ và lá còn được dùng trị
thủy thũng, đái buốt, đái dắt, chữa thấp khớp. Nhân dân Cà
Mau (Minh Hải) vẫn dùng nước nấu của đọt Ô rô với vỏ quả
lá Quao để trị đau gan. Lá và rễ cũng được dùng để ăn
trầu, đánh cho nước trong, và cũng dùng chữa bệnh đường
ruột.
Ở
Trung Quốc rễ dùng trị bệnh viêm gan, gan lách sưng to, bệnh
hạch bạch huyết, hen suyễn; đau dạ dày; u ác tính. Liều dùng:
30-60g.
Đơn
thuốc:
(của Trung Quốc)
1.
Long đờm: Ô rô nước 30-120g, thịt lợn nạc 60-120g, nấu trong
500g nước trong 6 giờ cho tới khi còn một chén, dùng uống hai
lần trong ngày.
2.
Gan lách sưng to: Ô rô nước 30g, thóc kép (Desmodium pulchellum) 12g,
Liên kiều 15g, nấu nước uống.
3.
Tràng nhạc và bệnh hạch bạch huyết: Ô rô 30g, Thóc lép 13g, Mỏ
quạ 19g, sắc uống.
|
|