Gạt nai

Gạt nai, Săng vé, Săng ớt mốc - Xanthophyllum glaucum Wall ex Hassk, thuộc họ Viễn chí - Polygalaceae.

Mô tả: Cây gỗ cao 7-10m. Lá xoan hay thuôn hình dải, nhọn ở góc, có mũi ở đầu, khá thay đổi về hình dạng, nhẵn, dai, bóng ở trên, hầu như trắng bạc ở dưới, dài 5-10cm, rộng 2-4cm. Hoa trắng hay hồng, thành bông ở nách hay thành chuỳ phân nhánh ở ngọn, có lông hung hung. Quả hình cầu, nhẵn, hơi sần sùi hay không, đường kính 20-25mm. Hạt đơn độc.

Hoa tháng 1-4, quả tháng 5-8.

Bộ phận dùng: Lá, vỏ cây - Folium et Cortex Xanthophylli.

Nơi sống và thu hái: Cây mọc chủ yếu ở các tỉnh phía Nam từ Thừa Thiên-Huế qua Kontum. Ðắc Lắc đến Ðồng Nai, ở những nơi ẩm ướt, dọc các sông suối. Còn phân bố ở Campuchia, Lào, Mianma, Thái Lan.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: Quả có thể độc. Người ta dùng lá thay thế men để chế biến rượu gạo. Ở Campuchia, người ta dùng vỏ hãm uống để trị bệnh thuỷ đậu. Hạt cho bột tốt có thể làm chất gột sạch thay thế cho hạt cây Găng cơm (Canthium parviflorum).